سویه و بذر قارچ خوراکی
آشنایی با مفهوم سویه قارچ
سویه و بذر قارچ خوراکی | سویه در قارچ هم خانواده واریته در باغبانی و زراعت می باشد. در زمان تولید بذر هاگ و یا بر اثر جهش قارچ ها به وجود می آید که با پایه مادری خود از لحاظ بیماری های مختلف و همینطور آفات و در ضمن از لحاظ کمیت و همینطور کیفیت و شکل ظاهری متفاوت می باشد.
نکته: در هنگام نوشتن اسم علمی که شامل جنسی و گونه می باشد، به نوع سویه آن نیز اشاره می گردد.
آشنایی با انتخاب سویه قارچ
سویه و بذر قارچ خوراکی | در پرورش قارچ دکمه ای باید سویه هایی انتخاب شوند که با شرایط موجود بیشترین و بالاترین سازگاری را داشته باشند تا ما بتوانیم بیشترین و بالاترین میزان محصول را چه از نظر کیفیت و چه از نظر کمیت در واحد سطح تولید نماییم.
قدرت تحمل شرایط نامساعد و مقاومت در برابر امراض و آفات مطلوبترین شکل ممکن را داشته باشند امکان پذیر نیست.
به تازگی تعدادی سویه از ارقام سفید، کرم و قهوه ای به دست آمده است که شرایط مطلوب برای پرورش را دارا می باشند . ارقام قهوه ای دارای منشا طبیعی بوده و بهترین مقاومت را نسبته به شرایط نامناسب از خود نشان می دهند و قدرت تحمل آنها در مقابل شرایط نامطلوب بیشتر از ارقام سفید است.
در امریکا برای اولین بار یک سویه از قارچ سفید برفی به دست آمده است که توسعه مناسبی یافته و به صورت یکی سویه غالب در بیشتر واحدهای کشت قارچ در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته است . اما این قارچ حساسیت زیادی داشته و خاصیت انبار داری آن بسیار محدود می باشد.لذا در مناطقی که محیط آنها تمایل به خشکی دارند و رطوبت نسبی به سادگی قابل کنترل نیست باید از قارچ قهوه ای استفاده نمود.
سویه های مناسب در ایران
در ایران سویه ای که در پایان ذکر می شود کیفیت خوبی دارند و در حال حاضر بالاترین میزان تولید و همینطور بهترین سازشی در شرایط اقلیمی را دارا می باشد.این سوریه ها عبارتند از :
L8 * S11 *649 * 91*413
U-1 * U-3 *L-20 * X-1
X-25 * X-22 *X-24
A 12 * A8
نحوه نگهداری سویه ها
کشت اسپور کشت بافت و کشت میسلیوم روشهایی هستند که میتوان با این روشها کشت سویه داشته باشیم باشیم که به ترتیب زیر می باشد .
الف) کشت اسپور :
فراهم نمودن سویه به روش کشت اسپور، فقط در زمانی امکان پذیر است که قبل از استفاده وسیع با سویه مادر مقایسه و در صورت مطلوب بودن اقدام به تولید بذر نماییم.
نکته : این روش ممکن است اختلافات ژنتیکی متعددی از خود نشان دهند.
ب) کشت بافت :
سویه و بذر قارچ خوراکی | در این روش یک قطعه کوچک از اندام باردهی قارچ در شرایط کاملا استریلی جدا شده روی محیط کشت منتقل می شود و میسلیوم حاصل می تواند برای تولید بذر در دوره های متعدد استفاده شود.
ج) کشت میسلیوم :
تجدید کشت میسلیوم باید هر سه ماه یکبار انجام شود.
در هنگام انتقال میسلیوم بعضی از خصوصیات ظاهری آن مانند شکل کلنی ، کرکی یا پنبه ای شکل بودن آن و چگونگی رشد میسلیوم به دقت کنترل شود.
آشنایی با بذر قارچ های خوراکی
قبل از اینکه با بذر قارچ های خوراکی آشنا شویم باید واژه اسپان را تعریف کنیم.
اسپان :
سویه و بذر قارچ خوراکی | آن بخش از اندامهای باردهی قارچ را که پرورش دهندگان هنگام کشت در بستر مورد استفاده قرار می گیرند در اصطلاح اسپان نامیده می شود
در واقع اسپان انتقال عضوی از بافت قارچ در شرایط استریل بر روی دانه گندم و یا غلات دیگر می باشد، کیفیت بذر ؛ پایه و اساسی موفقیت در تولید قارچ خوراکی است .
چنانچه بذر فاقد کیفیت مطلوب باشد موفقیتی در کشت قارچ حاصل نخواهد شد هر چند سایر شرایط کاملا مهیا باشد. در گذشته قارچ کاران برای تهیه اسپان با برداشت آن قسمت از خاک اراضی که قارچ در آن رشد کرده است به مقداری که فکر می کردند میسلیوم قارچ در آن وجود دارد بر می داشتند و سپس آن را روی بستری که از پیش آماده شده بود پخش کرده و سپس از این میسلیوم کاملا سطح بستر را می پوشاند و از آن برای مایه کوبی سایر بسترها استفاده می کردند.
نکته : آنجایی که روشی فوق از کشت خالص قارچ استفاده نمی شد و شرایط نیز استریل نبود در هنگام استفاده از اسپان بسیاری از آفات و امرالض نیز همراه با اسپان بر روی بسترها منتقل شده و باعث خسارت میگردد.
بذرپاشی
اولین بذر ناشی از کشت خالص در سال ۱۹۰۵ در امریکا تولید و جایگزین سیستم های قدیمی تولید بذر شد و در حال حاضر تهیه بذر در سراسر دنیا با استفاده از کشت های خالص قارچ صورت می گیرد.
تولید انبوه بذر از کشت خالص به روشی مطلوب و تحت شرایط کنترل شده صورت می گیرد وسایل و موادی که برای تهیه بذر به کار می روند کاملا استریل شده و پس از انتقال بذر به روی بستر نیز به منظور جلوگیری از آلودگی هوای مورد نیاز در سالن های پرورش از درون فیلتر های خالص عبور داده می شود. در سال ۱۹۳۱ سیندن ، غلات را به عنوان ماده مناسب برای تولید بذر قارچ معرفی کرد . میسلیومی که در روی دانه های غلات رشد می کرد راحتتر روی بستر پخش شده و به خوبی با آن مخلوط می شد.
قبل از استفاده از دانه های غلات از کود اسبی کمپوست شده و ساقه توتون به عنوان محیط کشت مورد استفاده قرار می گرفت . اسپانهای تهیه شده به وسیله بذر غلات به علت قرار گرفتن میسلیوم قارچ در سطح بذور ممکن بود در اثر مقدار کمی از آمونیاک تولیدی در کمپوست از بین برود، در صورتی که اسپان های تولید شده از کوذ اسب به دلیل رشد میسلیوم در درون کودکاملا از بین نرفته و پس از تبخیر آمونیاک از بستر می توانستند دوباره رشد کرده ، بستر را بپوشانند .